Tác giả: Irie Akira; Nguyễn Đức Minh, Lê Thị Bình dịch
Nhà xuất bản Tri thức, Hà Nội, 2013, 270 trang
Kí hiệu: Vv 2625
Gần đây, sự quan tâm của người dân về nền ngoại giao Nhật Bản ngày càng gia tăng. Nhiều ý kiến cho rằng chính sách ngoại giao của Chính phủ Nhật Bản cần tích cực hơn. Nhiều cuộc tranh luận về những vấn đề liên quan đến cuộc chiến tranh Việt Nam, vấn đề viện trợ cho các nước đang phát triển, việc bảo vệ di sản và phục hưng đất nước có tính đột phá của Nhật Bản sau chiến tranh… đã nổ ra. Để áp dụng một cách sống động những bài học đó cần phải làm gì? Nhật Bản cần có chính sách ngoại giao thế nào để phù hợp với tình hình thế giới?...
Trong bối cảnh tình hình quốc tế biến động, khi suy nghĩ về con đường sắp tới của ngoại giao Nhật Bản, nhìn lại bước đi sau thời Minh Trị mà không bị sa vào chủ quan, định kiến; lý giải sự “thành công” hay “thất bại” của ngoại giao Nhật Bản trong quá khứ; tính “tích cực” của ngoại giao là gì? Đôi khi người ta nói đến tương lai của Nhật Bản là “lãnh đạo Châu Á”, những suy nghĩ như vậy trong quá khứ đã mang lại cho nước Nhật điều gì? Ngoại giao Nhật Bản lấy chủ nghĩa Châu Á làm phương châm chỉ đạo có thể tránh được việc dẫn đến chủ nghĩa xâm lược hay không? Cuốn sách “Ngoại giao Nhật Bản từ Minh Trị Duy Tân đến hiện đại” sẽ giúp người đọc lý giải được những câu hỏi đặt ra như trên. Nội dung cuốn sách có kết cấu 9 chương như sau:
Chương I: Khởi nguồn của nền ngoại giao Nhật Bản cận đại
Chương II: Sự ra đời của đế quốc Nhật Bản
Chương III: Con đường dẫn đến quốc gia đại lục
Chương IV: Ngoại giao Nhật Bản trong thời kỳ chuyển đổi
Chương V: Tìm kiếm trật tự mới
Chương VI: Tư tưởng của cuộc chiến tranh Nhật - Trung
Chương VII: Con đường dẫn đến chiến tranh Thái Bình Dương
Chương VIII: Từ chiến tranh Nhật - Mỹ đến Hiệp ước bảo đảm an ninh Nhật - Mỹ
Chương IX: Ngoại giao là gì?
Với nội dung 9 chương như vậy, cuốn sách đã phân tích sâu sắc về nguyên tắc ngoại giao cũng như phương pháp nghiên cứu lịch sử ngoại giao mới của Nhật Bản; làm rõ tình hình quốc tế xung quanh Nhật Bản, nền ngoại giao không tưởng, nỗ lực trên con đường hiện đại hóa hay thuyết thoát Á của Fukuzawa; phân tích cuộc “chiến tranh một cách hòa bình” ở Châu Á, cuộc tấn công vào Triều Tiên và Đài Loan, việc Chính phủ Nhật Bản nhìn nhận về Trung Quốc như thế nào và bối cảnh của tư tưởng Chủ nghĩa Châu Á. Bên cạnh đó, cuốn sách cũng phân tích cho bạn đọc thấy được sự cô lập của nền ngoại giao Nhật Bản, sự bài xích di dân Nhật Bản ở Mỹ và sự bùng nổ của cuộc cách mạng Tân Hợi. Đồng thời nêu bật ảnh hưởng của Cách mạng Nga, sự đối đầu với chủ nghĩa lý tưởng Mỹ, quan hệ hữu hảo Nhật - Mỹ về kinh tế, chủ nghĩa Châu Á và chủ nghĩa hợp tác Âu - Mỹ… ảnh hưởng như thế nào đến nền ngoại giao Nhật Bản. Đặc biệt, cuốn sách đã cung cấp cho bạn đọc bức tranh toàn cảnh về cuộc chiến tranh Nhật - Trung, chiến tranh Nhật - Mỹ, chiến tranh Thái Bình Dương, trong đó nêu lên ý nghĩa của chiến tranh Triều Tiên, tương lai của cuộc chiến tranh Việt Nam và viễn cảnh ngoại giao Nhật Bản mới.
Như vậy có thể thấy, cuốn sách đã phân tích, xem xét con đường đi của ngoại giao Nhật Bản và lý giải chúng qua những dẫn chứng cụ thể. Cuốn sách là tài liệu bổ ích để bạn đọc tham khảo khi nghiên cứu về Nhật Bản nói chung và nền ngoại giao Nhật Bản nói riêng. Xin giới thiệu cuốn sách tới bạn đọc.
Thực hiện: Hà Hậu
Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á
